گذری کوتاه بر زندگی پر تلاطم آیت‌الله میرزا جوادآقا تهرانی | فقیه مجاهد

به گزارش شهرآرانیوز، حاج میرزا جواد آقای تهرانی، یکی از بزرگ‌ترین مفسران قرآن در تاریخ علمی تشیع محسوب می‌شود که در فقه و اصول نیز از جایگاهی فرهیخته برخوردار است. این سالک وارسته و عالم ربانی در ۱۲۸۳ خورشیدی در تهران متولد شد.

آیت الله میرزا جوادآقا تهرانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی شد و در دوران دفاع مقدس نیز اگرچه بیش از ۸۰ سال داشت، اما حضوری فعال و موثر از خود نشان داد.

دوران تحصیل از تهران تا مشهد

میرزا جواد آقا بعد از تحصیل دوره ابتدایی و گرفتن مدرک سیکل از مدرسه ثروت تهران، برای ادامه تحصیل و فراگیری علوم دینی به قم رفت.

پس از چند سال تحصیل علوم دینی در قم، راهی نجف شد و مدت دو سال آن‌جا بود و از محضر استادانی، چون حاج مرتضی طالقانی، آیت‌الله محمدتقی آملی و ... استفاده کرد، پس از این مدت به توصیه مادرش به تهران بازگشت و تشکیل خانواده داد.

وی در همان ایام به مشهد عزیمت کرد و در جوار حرم رضوی اقامت گزید. در مدت ۵۶ سال اقامت در مشهد مقدّس و بهره‌مندی از کلاس‌های درس اساتید بزرگ، عهده‌دار کرسی تدریس در زمینه فقه، اصول، معارف و تفسیر به مدت ۴۵ سال شد.

تدریس با محوریت نیاز جامعه

آیت اللّه میرزا جواد آقاتهرانی، پس از رسیدن به درجات عالی علوم متعارف حوزه و کسب کمالات معنوی و اخلاقی از محضر اساتید خویش، خود نیز به تدریس پرداخت.

وی سعی می‌کرد موضوعاتی را برای تدریس انتخاب کند که مورد نیاز جامعه و به صلاح مسلمانان و طلاب باشد. او سالیان دراز به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت و معارف را بر اساس آموخته‌های مکتب استاد مرحومش، میرزای غروی تدریس می‌کرد.

میرزا جوادآقا به درخواست طلاب، چند دوره به تدریس شرح منظومه سبزواری پرداخت. سپس بنا به اقتضای مصلحت، به تفسیر قرآن همت گماشت.

میرزا جواد آقای تهرانی از عالمان بزرگی است که به حق می‌توان او را «فقیه عارف» نامید. مرحوم میرزا جواد آقا گرچه از نظر فلسفی و عرفانی مشرب خاصی داشت و به حکمت متعالیه و عرفان ابن عربی نقد‌هایی وارد می‌دانست و حتی در کتاب «عارف و صوفی چه می‌گویند؟» به نقد آرای فیلسوفانی مثل ملاصدرا پرداخت، اما هیچ‌گاه از کار فلسفیدن و تفکر فلسفی و بهره بردن از استدلال عقلی فاصله نگرفت.

در ادامه حتما بخوانید فقیه مردم دار | یادی از مجتهد بزرگ خراسانی، میرزاحسین فقیه سبزواری که خیابان طلاب مشهد به نام او گره خورده است

خصلت‌های رفتاری و اخلاقی میرزا جوادآقا

آیت اللّه میرزا جواد آقا تهرانی، با وجود جایگاهی که داشت، ساده زندگی کرد و از مال دنیا هیچ نیندوخت. لباس‌هایش غالبا از پارچه‌های ارزان و حتی گاهی نامرغوب، ولی همواره تمیز و بدون پارگی بود.

او در دوران سکونتش در مشهد، بیش از ۱۲ خانه عوض کرد که همه آن‌ها استیجاری بود. آخرین منزل وی هم، خانه‌ای کوچک متعلّق به پسر بزرگش بود. آنچه بعد از وفات از آن بزرگوار باقی ماند، تنها همان لباس‌های ساده و اندک او بود.

فروتنی نیز از دیگر ویژگی‌های شاخص میرزا جوادآقا است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «هر که برای خدا فروتنی کند، خدا او را بلندی می‌دهد و هر که تکبر ورزد، خدا او را پست کند».

میرزا جوادآقا تهرانی نیز، انسانی وارسته بود که با کوهی از معرفت، چنان فروتن زندگی کرد که نمی‌توان لقبی جز بنده صالح و شایسته به وی داد.

راه اندازی نخستین صندوق قرض الحسنه ایران

با وجود اشتغالات علمی بسیار میرزا جوادآقا تهرانی، وی هرگز از توجه به مردم و مسئولیت‌های اجتماعی دور نماند. او همواره به شاگردان و دوستان، رعایت تقوا و برآوردن نیاز مردم را یادآوری می‌کرد.

مرحوم میرزا که پرورده مکتب انسان ساز اسلام بود، هیچ گاه تنها به یک زمینه از دین و مذهب نمی‌پرداخت. نخستین خیریه درمانی در مشهد به نام درمانگاه خیریه بینوایان، با اشاره و کمک ایشان و جمعی از دوستان پزشک وی در سال ۱۳۳۴ تأسیس و راه اندازی شد.

نخستین صندوق قرض الحسنه ایران در سال ۱۳۴۲، در مشهد با تأیید و همکاری میرزا جوادآقا صورت گرفت. فروشگاه تعاونی و کتاب خانه این مؤسسه قرض الحسنه برای ارائه خدمات رفاهی و فرهنگی به مردم فعالیت چشم گیری دارد.

حضور پیر زنده دل در مبارزات انقلابی و دفاع مقدس

مرحوم میرزا جوادآقا تهرانی در طول مبارزات اسلامی ملت ایران بر ضد رژیم ستمشاهی، از پیشگامان نهضت بود. اطلاعیه‌های انقلابی او به همراه دیگر آیات عظام در مشهد و حضور پی گیر او در مراسم راهپیمایی و اعتراض‌ها و تحصن‌ها از خاطرات فراموش نشدنی وی در روز‌های انقلاب در مشهد است.

او پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره از بارزترین چهره‌های حامی انقلاب بود و چندین بار برای دیدن امام خمینی (ره) در فرصت‌های مختلف به تهران رفت.

پشتیبانی‌های مکرر مرحوم میرزا از نظام جمهوری اسلامی در زمینه‌های مختلف و به ویژه حضور چند باره او در جبهه‌های جنگ در آشکار ساختن حقانیت انقلاب سهم به سزایی داشت.

مرحوم حیدر رحیم‌پور ازغدی فعال سیاسی و پدر حسن رحیم پور ازغدی در خاطرات مبارزات سیاسی خود می‌گوید: آن بزرگ در دوران انقلاب اسلامی در صف نخست حامیان آن در استان خراسان و شهر مقدس مشهد به شمار می‌رفت و در مجلس خبرگان قانون اساسی از طرف مردم مشهد به نمایندگی آن انتخاب شد.

در دوران دفاع مقدس نیز حضور این پیر زنده دل در جبهه‌ها، گرمابخش محافل رزمندگان اسلام بود. میرزا جواد آقا در اواخر عمر، خیلی مریض بود؛ پشتش برآمده بود و اصلا نمی‌توانست بنشیند.

وقتی امام فرمود هرکس می‌تواند به جبهه برود. ایشان لباس رزمنده‌ها را پوشید و راهی جبهه شد. گفت:، چون امام دستور دادند پس باید بروم.

پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی رحلت میرزا جوادآقا

بالاخره بعد از مجاهدت‌های فراوان و زندگی پر فراز و نشیب و پر برکت آیت‌الله حاج میرزا جواد آقای تهرانی، تقویم شنبه ۲ آبان ۱۳۶۸ خورشیدی، با این چهره تاریخی خداحافظی کرد و چهره بر نقاب خاک کشید. قبرستان بهشت رضای مشهد، آرامگاه این عالم برجسته شیعی است.

در پی رحلت آیت اللّه میرزا جوادآقا تهرانی، آیت اللّه خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز پیامی صادر کردند که در ادامه می‌آید؛
«آن عالم بزرگوار و پارسا، حقا از زمره انسان‌های والا و برجسته‌ای بود که عمر خود را در بندگی خدا و خدمت به خلق و مجاهدت در راه دین گذرانید و با بیان و قلم و قدم در طریق جلب رضای الهی گام برداشت.

سالیان دراز، حوزه علمیه مشهد را با درس فقه و تفسیر و عقاید رونق بخشید و طلاب و فضلای زیادی را مستفیض گردانید. در مقاطع گوناگون از سالیان مرارت بار نهضت اسلامی و به خصوص در حوادث دوران پیروزی انقلاب، پشتیبان و همراه مبارزان و مایه دلگرمی آنان بود.

پس از پیروزی انقلاب نیز در صحنه‌های بسیار مهم و حساس با حضور مؤثر و با برکت خود، انقلاب را تقویت کرد و از جمله در سال‌های جنگ تحمیلی، مکرر لباس رزم پوشید و با وجود کهولت سن در صحنه نبرد پیشوا و همگام جوانان مجاهد فی سبیل اللّه شد.»

وصیت نامه میرزا جوادآقا

گربگذری ز هستی، آرام جان بیابی/ گر خط کشی به عالم، خط امان بیابی
مرحوم میرزا جوادآقا تهرانی، در وصیت نامه خود که بار‌ها در تاریخ‌های مختلف آن را اصلاح کرده، نوشته است: «جسدم را در قبرستان عمومی خارج شهر یا محل مباحی خارج شهر ـ هرکجا باشد ـ دفن کنند

و به عنوان هفته و چهلم و سال مجلسی بر پا نکنند. هرکسی خواست برای من خودش در هر موقع طلب مغفرت می‌نماید و من در این صورت راضی و خرسند هستم و نیز فرزندانم را وصیت می‌کنم به رعایت تقوا و اطاعت خداوند در همه حالات زندگی شان. والسلام علی من اتبع الهدی»

در ادامه حتما بخوانید قیام فقیهان علیه اشغالگران قدس قبل از انقلاب اسلامی ایران